by İŞTE SAMSUN TARİHİ
Tanıtalım sizlere-'Büyükşehir Samsunu'Asla hiç unutmayın-daima sevin onu
Karadenizimizin-o gerçek gururudur
Tarihlerden bu güne-yıkılmayan surudur
Yurdumuzun en şirin-özel canlı köşesi
İnsanları sevecen-daim sürer neşesi
Samsun ve çevresinde-ilk insan izlerine
Tekkeköyde rastlanır-yaşayış sözlerine
Yapılan kazılarda-'Eski Taş Devre' ait
Eserler bulunmuştur-'Orta Taş Devri' lahit
M.Ö. 5000-sonundan başlayarak
Ege kültürü ile-ilişkilidir bu halk
Kıyı gemiciliği-gelişmiş yüzyıllarca
Bu gerçek neticedir-tütmüş toplumda baca
Orta Asyadan gelen-Türkten etkilenmişler
Akıllarda ruhlarda-bırakmıştır büyük yer
Meskenler Sitesinde-Mert Irmağı yanında
Öksürük Tepe Bahçe-Söğütlüde anında
Yapılan kazılarda-Gaska adlı ahali
Burada yaşamıştır-böyleydi insan hâli
Hititlerin Başşehri-Boğazköyde bulunmuş
Tabletten anlaşılır-içlerine dalınmış
Yaşantı varlığını-sürdürmüş uzun süre
Baskı altına girmiş-hepsi sinmişler yere
Anadoluya gelen-o topluluk Hititler
Boğazköyü başşehir-yapmıştır baştaki er
Medeniyet kurmuşlar-merkez düzgün yolları
Hepten inşa etmişler-uzatmışlar kolları
Kolların en büyüğü-o Orta Anadolu
Samsuna bağlanıyor-huzur ve sevgi dolu
Hep Kavak ilçesinden-o günden itibaren
Asfalt şose yoludur-izler bu yola giren
Yapılan araştırma-söz konusu sonucu
Güney-Kuzey tali yol-ordan geçiyor ucu
Havza ve Ilıcamız-Demir Yurt Çakıralan
Kapı Kaya üzeri-Bafraya ulaşır can
Hitit Krallığının-Kurucusu Labarnas
Köklü bir devlet kurdu-kendisine ait has
Oğulları Zalpuwa-Hassuwa ve Halpuwa
Ya vali kral yaptı-böyleydi orda hava
Hititlerin uygarlık-tarihi ortadadır
18 ve 19-yüz yılla kıtadadır
Bilahare yapılan-düzenli bütün kazı
Bilgileri vermiştir-ortadadır bu yazı
Kızılırmak kenarı-Samsun ili Baframız
İkiz Tepe mevkii-uzak değil aramız
7 kmlik-Kuzey-Batısındaki
İkiztepe Köyünün-sınırı deme ne ki
Dört tane yükseltiden-Höyük oluşmaktadır
Devamlı kazıldıkça-ortalara çıkar sır
Sistemli kazılara-1974
Bahadır Alkım ile-başlamıştır bilsin fert
1981-yılından itibaren
Kazı Önder Bilgiyle-devam etti var bilen
Tepe I ve II'de-ana toprağa kadar
İnilmiştir öğrenin-ülkemize kalır kâr
8.000 üzerinde-arkeolojik eşya
Bilinmeli değerli-orada toprak kaya
Silâh atölyeleri-çeşitli malzemeler
4.500 yıl önce-bizlere verir haber
Önceye ait beyin-olmuş ameliyatı
Uygarlıkları güçlü-değiştirmiş suratı
İkiztepede çıkan-o eserlerin bütünü
Samsun Müzesi'ndedir-hütırlatıyor dünü
Hititlerden sonra da-Samsun ve çevresine
Frigler hâkim olmuş-ev bahçe deresine
Egemenlik sağlarken-hırpalandılar bütün
Kimmerlere yenildi-bilinmeli onlar dün
En büyük kötülüğü-hepsi çevreye verdi
Her yana hücum edip-toplulukları gerdi
Trabzon ile Sinop-arasında canları
Yağmalayıp yıktılar-hep döktüler kanları
Lidya Lideri Giges-Kimmerleri yenerek
Miletliler Samsunda-yerleşti söylenerek
Lidyalılar Perslerle-tutuştular savaşa
Perslere yenildiler-çıkamadılar başa
İskenderde Persleri-hep ortadan kaldırdı
Sürdü el değişmesi-gelen geçen saldırdı
Şu Pontuslular Roma-İmparatorluğunda
Şehir bir harabedir-çıkmaz canlarda seda
Sezar döneminde de-verilir bağımsızlık
Öldürülmesi ile-çekildi hazımsızlık
Doğu-Batı olarak-tam da ikiye böldü
Piskoposluk merkezi-evet Bizansta kaldı
Hazreti Âdem Havva-denir yaşadı burda
Gezdi yedi dolaştı-köy belde ilçe kırda
Bizanslılar Devrinde-arttı faaliyetler
Çok papazlar yetişti-o tarihler böyle der
Kültürü yaymak için-meşru ve gayri meşru
Yollara başvurmuşlar-sormuş binlerce soru
Onlar Türk Milletine-yaşattı ıstırabı
Olmadı başarılı-boş kaldı bütün kabı
1071den sonra-feth için Amisosa
Akınlar düzenlendi-üstüne basa basa
Selçuklu Sultanımız-İkinci Kılıç Arslan
Döneminde alınmış-sevinmiş binlerce can
1185 Yılı-Rükneddin Süleyman Şah
İdareyi almıştır-ortalardan kalktı ah
Tattırdı yenilgiyi-Bizansa Selçuklular
Avrupalı şaşırdı-daha niceleri var
Haçlı Ordularını-oluşturup ittifak
Yolladılar vatana-karardı bütün şafak
Direniş müthiş oldu-sefer üstüne sefer
Göğüs göğüse savaş-mücadele verdi er
Her defasında bozgun-kaldı kursaklarında
Tehlikeler önlendi-yurtta yükseldi nida
1214te-Selçuklu Hükümdarı
İzzettin Keykavus- sevindirdi her darı
Yönetimi alınca-halka mal can ve inanç
Hele hürriyetine-dokunmadı taktı taç
1243te-öğren -1 Temmuz günü
Kösedağ Savaşında-ters gitti bütün yönü
Moğol istilâsını-önleyemedi kuvvet
Selçuklular yıkıldı-başa geldi o afet
Samsunun ilk adıysa-R16; Amisos bilinmekte
İyonyalılar verdi-böylece söylenmekte
Bugün kullandığımız-Samsunumuzun adı
Türkler ile başladı-bilinmelidir yâdı
12. ve 13-asırlarında Samsun
İsmi kullanılmıştır-öğrenin ya da duyun
Batı kaynaklarında-aynı yüzyılda ise
'Sampson' söyleniyordu-dikkat edin bu sese
Selçuklular bu yeri-feth ettikleri zaman
Yerleşim yeri kurmuş-Samsun geliyor bundan
Selçuklu Türklerinin-verdiği özel isim
Merkeze Samsun denmiş-bilmeli amca abim
İl sınırları ile-çevrili olan yere
Canik söylemişlerdir-öğrenmeliyiz nere
Cumhuriyet Devrinde -1924
Samsun merkez ilçesi-il oldu duydu her mert
Anlatalım sizlere-Yirminci Yüzyılını
Öğrenmiş olursunuz-geçmişinin dalını
Salname kayıtları-Yıl 1870
Gayri-Müslim olan halk-hep istifade etmiş
Gelişmiş iktisaden-bulmuşlar iyi fırsat
Hepten zenginleşmişler-çıkmış kat üstüne kat
19. Yüzyıl-önem kazandı tütün
Yabancı etnik grup-doldu bölgeye bütün
Rum ve Ermeni tüccar-alt üstlerden türedi
Tütün işletmesinde-bunlar çoğalttı derdi
Onlar bütün canları-başladılar ezmeye
Maddeten ve manen de-üstlerini çizmeye
Rumlar gayet plânlı-ediyordu hareket
Yaptıkları işlerle-kayboldu hep bereket
Pontus Rum DevletiniR11; duy 1840ta
Canlandırmak istedi-bilinmeli bu hatta
Birtakım vaatlerle-kandırılan Ermeni
Katliamlar yaptılar-üzdüler seni beni
Yerli olan insana-görünmek için şirin
Tüccarları dil döktü-hepsi yere kazdı in
Uzun vade az faiz-verdiği krediyle
Sempatiyi topladı-halka çektirdi çile
İyi avlamışlardı-kazandığı parayla
İstanbul Patrikhane-azdırılan yarayla
Nüfus çoğunluğunu-sağlayınca bu çete
Silâha sarıldılar-yazdı acı reçete
Hep Rum Patrikhanesi-Yunan Konsolosluğu
Tabanca tüfek bomba-yok ettiler çocuğu
Mavri Mira isminde-teşekkül etti heyet
Talimat Venizelos-oyun oynadı velet
Hele Patrik Vekili-Dreteos denen it
Enez Metropoliti-Atenagoras o bit
Şu Yunan Kaymakamı-Giritli Katekhakis
Katelopulos ile-Ayinpa Dipasimos
Palitimis Siyara-yardım yapan mahlûklar
Patrik Zaven Efendi-daha birçokları var
Kâğıt üzerindeki-işte böyle davranış
'Pontus Rum Devletini'-oluşturmak büyük iş
Samsun ve ilçeleri-bütünüyle Rum köyü
Silâh deposu oldu-kurutmaktı genç beyi
Emir Amasya Samsun-şu Rum Metropoliti
Yermanos veriyordu-soysuzun gâvur iti
Osmanlı Devletimiz-tek başına çaresiz
Maddi manevi deprem-el ayak kopuk bu diz
Çok geçmeden baskınlar-şiddetli vahşet ölüm
Tarih sayfalarında-vardır işte bu bölüm
Soykırım evet buydu-çocuk genç ihtiyarı
Kundaktaki bebeler-ağlarlar zarı zarı
İnsanlık duygusunu-kaybeden bu barbarlar
İftirada bulundu-ne şeref var ne de ar
Güneş gibi parladı-öne çıktı Liderim
Bizlere yol gösterdi-Atatürküm Önderim
Bütün Halk FırkasınınR11; 15R11; 20 Ekimi
.927-halka öğretti ilmi
Ankarada toplanan-ikinci kurultayda
Güzel konuşma yaptı-böyle şerefli ayda
'Muhterem Efendiler-bu sözlerim millete
İyice dinleyiniz-uğramayın illete
1840 Yılı-hep başlangıç tarihi
Yunanlının emeli-bilinmelidir sahi
Bütün Karadenizde-evet Rizeye kadar
'Megola İdeali'-o günden bu güne var
Rahip Klematios-ilk yerleşim yerini
İneboluda kurdu-yüzünde vardı kini
Eşkıyalık yaptılar-Çarşamba ve Bafrada
Silâh deposu oldu-bu bölge ve orada
Mütarekeden sonra-Rumlar ve Yunanlılar
Faaliyete geçti-canlarımı yaptı dar
Bütün bu havalide-Rum Metropoliti
Yermanosun emrinde-topladı eşya iti
Rum Komitacıları-başında Tokamandis
İyice azıttılar-o işleri bütün pis
Ecnebi hükümetler-Pontus hayâlî ile
Çetecilik yaptılar-yaydılar ilçe ile
Şuhumda Haralambos-isminde bir azgını
Hepsi başa getirdi-bizlere sundu kini
Nümayişler yapıldı-ilk 7 Nisan günü
1919-hatırlatıyor dünü
Hep toplanıyorlardı-gizli kiliselerde
Silâh tabanca bomba-o gün başka bir yerde
Batumda hükümeti-kurdular o esnada
19 Temmuz -20-kongre verdi seda
Büsbütün azıttılar-yağmalar öldürmeler
Hunharca katletmeler-vatanıma girmeler
Atamın anlattığı-işte tarihten bölüm
Milletini uyardı-'Ya İstiklâl ya Ölüm'
Kemalin o sözleri-ruhlara kazılmalı
Birlik beraberlikle-bir tarih yazılmalı
Şımarık ve saldırgan-Rum Ermeni döneği
Vahşetleri ortada-pislettiler çanağı
Yabancı ülkelerin-bunda var büyük rolü
İlk başta Sovyet Rusya-soldurdu çoğu gülü
Samsun Bafra Alaçam-nüfusu çoğaltarak
Hep gönderiyorlardı-türlü soysuzları bak
Rumlar gerek içinden-gerek yabancı güçten
Destek alıyorlardı-oku öğren bunu sen
16 ve 19R11; 1919
Aylardan Mayıs ayı-hepimiz Türk oğluyuz
Yolculuğu hatırla-ama kolay değildi
Atatürkün önünde-bütün başlar eğildi
Önemli olaylardan-biri unutma bunu
Evet seveceksiniz-Türkümü bir de Onu
Samsuna ayak basış-çaresiz bir milleti
Bütünüyle yok etti-ortadaki illeti
Birinci Dünya Harbi-kötüleşmişti durum
Önümüze konmuştu-sıkıntılı bir yorum
İşte böyle bir günde-çıktı Büyük Bir Önder
Düşün dedi peşime-tarih bize bunu der
Samsuna ayakbastı- Milli Mücadeleyi
Atam burda başlattı-hem akıllı hem iyi
İstanbuldan başlayan-böyle yüce yolculuk
Kurtuluşu simgeler-meydanda çoluk çocuk
İşgal kuvveti için-Samsun önemli nokta
Bunları biliyordu-Mustafa Kemal Ata
Stratejik bakımdan-bilinsin önemliydi
Canım Atatürkümüz-O başarılı idi
İngilizler 9 Mart -1919
Samsuna çıkmışlardı-bağrımıza bastı tuz
Manzara şöyle idi-İngiliz kuvvetleri
Boy gösteriyorlardı-kaplamışlardı yeri
İstanbuldan başlayan-Samsunda eren sona
Yolculuk esnasında-çok görev düştü cana
Atam Tuğgeneraldi- görevli bir askerdi
Giyim buna uygundu-Kemal yiğit bir erdi
Görevi belli idi-Samsun ve civarında
Huzuru sağlamaktı-enerji vardı canda
Kendisine bağlıydı-Sivas ile Erzincan
Trabzon ve Erzurum-öteki ilimiz Van
16 Mayıs günü-günlerden Cumartesi
Kaptan İsmail Hakkı-o gemi idaresi
Bandırma Vapuruyla-ayrıldı İstanbuldan
18 Subay ile-çıktı Samsuna yaman
İsimleri bellidir-tanıyalım onları
Bir dua gönderelim-verelim itibarı
Müfettiş Kurmay Başkan-O Albay Kazım Dirik
Mehmet Arif Ayıcı-başkan yardımcısı ilk
Kurmay Binbaşı Hüsrev- Binbaşı Kemal Doğan
Dr. Albay İbrahim Tali Öngören bu can
Binbaşı Refik Saydam-Cevat Abbas Gürerim
Ali Şevket Öndersev- Muzaffer Kılıç erim
Üsteğmen Hayatiyle-Yüzbaşı Mümtaz Tünay
İsmail Hakkı ile- canım Mustafa Süsoy
Üsteğmen Abdullahım- Kâtip Memduhum ile
Katip Faik Aybarsım-onlarda geldi ile
Albay Refet Bele Bey- Teğmen Hikmet Gerçekçi
Korumayı sağladı-Atama oldu bekçi
Üç gündüzü üç gece-Salı sabah altıda
Mıntıka Palasta-ayrıldı birer oda
Rumlar baskın yapıyor-yıldırma ve katliam
Bölge öyle hassastı-durmuyordu o yamyam
Atatürkü Samsundan-bilin Havzaya kadar
Yanından ayrılmayan-Şükrü Tolun eri var
Çünkü o Alaçamlı-yaptı vazifesini
Gerçekten sevindirdi-ilçemizi ve beni
Emrindeki kuvvetle korudu Atatürkü
Samsunumdan Havzaya- ulaştırdı o Türkü
25 Mayıs günü-Atam karargâhını
Havzaya naklettirdi-unutmayın o anı
Mesudiye Oteli-kiralanıp seçildi
Bütün teçhizatlarla-odalara geçildi
Oluştu milis gücü-baskı arttı iyice
Askeri üniforma-çıkartıldı netice
Samsunuma çıkışı-o hürriyet ateşi
Memleketimi sardı-toplandı baba eşi
Hep rüzgârı ekenler-evet biçti fırtına
Yürekli sesi duydu-çocuk genci ve ana
Kurtuluş Savaşını-kazanan milletimiz
Devletine kavuştu-o an cemiyetimiz
1924R11; 20 Eylül gününde
Atam tekrar Samsunda-eşi amca ve dede
Devletimiz kurulmuş-o savaş sona ermiş
İbrahim Veysi Başkan-onura yemek vermiş
Yaptığı o konuşma-çok önemli manalı
Mesajlar içermekte-sözleri Anzer Balı
R16; Ben Samsunun halkını-evet gördüğüm zaman
Yurt ve millete ait-kararlara koştu can
Gözlerinde gördüğüm-ümit vatanseverlik
Müspet inanca sahip-ruhunda fedakârlık
Samsunluyu anlatan-nice naçiz ifade
Manası çok önemli-bak söylendi nerede
Atamın doğum günü-çünkü 19 Mayıs
Hainleri görünce-kalbimize basar hırs
Samsunun jeolojik-anlatalım yapıyı
Delta ovalarıyla-dik yamacı ve yayı
Güneydeki o dağlık- geçiş olan bölgesi
Yaşlı neojen killi-çakıllı tortu sesi
Kretase Eosen-rastlanır flişine
Volkanik oluşumlar-sebeptir neojene
Samsun genel olarak-deprem bölgesi değil
Salıpazarı Lâdik-Havza etkilenir bil
Anadolu fay hattı-uzantısı geçmekte
Erzincandan sonra da-ulaşmaktadır öte
Amasya ve Çankırı-Bolu ve Düzce yönü
Hareket hissedilir-alınsın hemen önü
Coğrafi durumunu-yurt içindeki yeri
Verimli toprakları-şirin asildir eri
Orta Karadenizin-o deniz kenarında
Yerini almaktadır-öyle yükselir nida
Alüvyonlu topraklar-Kızılırmak Nehriyle
Hep Yeşil Irmağıyla-sona erer bu çile
Hele şehir merkezi-iki delta arası
Uzunca sahil yolu-geçer varsa sırası
Doğusunda Ordumuz-Batı yönünde Sinop
Amasya Tokat ili-Güneydedir bilin hep
Demir ve kara yolu-ulaşımı çok kolay
Boylamları bellidir-çizer öylece bir yay
Yeryüzü şekilleri-atalım şöylece göz
Ovaları dağları-demeyelim başka söz
Alaçamla Çarşamba-uzantısı denize
Doğruyu konuşmalı-verimi çoktur bize
Platolar gözükür-Canik Sıradağları
Birlikte kaynaşırlar- yeşil rengi ve sarı
Çangal Dağları Akdağ-Lâdik hudutlarında
Bilin bulunmaktadır-bize yapmazlar veda
Bafradaki Nebiyan-Alaçamdaki Dürtmen
Vezirköprüde Kunduz-o bin metredir hemen
Sayısız göller vardır-balıklar oynaşırlar
Sazan ve alabalık-sularda buluşurlar
Bitki örtüsü ile-yeşil ve mavi tonu
Her şeyi bulunmakta-asla gelmiyor sonu
Yanlış ve yasak kesim-bilinçsizce kullanım
Azalttı ormanımı-öyle değil mi canım
Buna rağmen bilhassa-Alaçam ve Asarcık
Terme Çarşamba Kavak-Bafra ile Ayvacık
Vezirköprü ilçesi-evet göz kamaştırır
Ağacına sahip çık-bencillik hırsını kır
Bağ bahçe geniş mera-Bafra Terme Çarşamba
Lâdik sazlık bataklık-gerekir güç ve çaba
Orman ve belediye-tarım müdürlükleri
Gayretli projeli-yeşillendirir yeri
Akarsu açısından-Samsun zengin bir ildir
Karadenize gider-bunu söyleten dildir
Kızıl ve Yeşil Irmak-Terme ve Kürtün Çayı
Tersakan Mert Irmağı-görür anne ve bayı
Kara boğaz ve Abdal-Karadenize giden
İkişer baraj ile-sanki onlar bir maden
İrili ufaklı göl-tabii Baraj Gölü
Gerçekten verimlidir-asla değildir ölü
Lâdik ve Kara boğaz-Simenit balık cernek
Liman ile Uzun göl-büyük küçük verir ek
Ulu göl Ayan Akgöl-Sülüklü İnce Acı
Bataklıyla Kahırlı-Kurtgirmez Tombul Kıcı
Dutdibi ve Borabay-hepsi de tabii göl
Baraj gölü beş tane-öğrensin yetişen döl
Altınkaya ve Derbent-Hasan Suat Uğurlu
Çakmak Baraj gölleri-bilinmelidir ulu
İl iklim bakımından-iki ayrı özellik
Göstermekte biliniz-çeşit çeşit güzellik
Merkez ilçe Çarşamba-Terme ile Tekkeköy
19 Mayıs Bafra-Alaçam Yakakent hey
Karadeniz iklimi-özelliği görülür
Yaz sıcak kışlar ılık-yağışlarla örülür
Vezirköprü ve Havza-Lâdik Kavak Asarcık
Salıpazarı ile-bulunmakta Ayvacık
Daha da sert bir iklim-hüküm sürer burada
Kışlarımız yağışlı-yazı serin orada
Enteresan özellik-sıcaklık ile yağış
Birkaç mevsim yaşanır-bazen yaz bazen de kış
Temmuz ile Ağustos-en sıcak aylarıdır
Ocak Şubat soğuktur-bilinmiyor nedir sır
En fazla yağış şekli-evet aralık ayı
Kuzey Rüzgârı eser-üşütür anne bayı
Karayel Yıldız Poyraz-bunlarda çok etkili
İnsanları sızlatır-sarar gider bu ili
Kara deniz ve hava-hele de demir yolu
Dört türlü ulaşım var-yorar eli ve kolu
Karadenizimizi-bağlar diğer illere
Gelip geçen vatandaş-buradan iner yere
800 kilometre-devlet karayolları
169uysa-demiryoludur kârı
Merkezi Çarşambadır-Kavak ve Havzaya dek
Stabilize asfalt-verilmiştir hep emek
Toplam 9500-o kilometrekare
Evet köy yolu ağı-hizmet sunuyor ere
Günlük ulaşım vardır-vatanın her yanına
Otobüs terminali-yenisi değer cana
Samsun Ünye Merzifon-Yakakente yönelen
Çift yol çalışmaları-yapılıyor genç öğren
Samsun toplam nüfusu-bir milyon iki yüzdür
Bütünüyle insanlar-daima yaşarlar hür
Samsun idari yönden-tamamen on dört ilçe
Böylece ayrılmıştır-huzur veriyor içe
Alaçam Asarcıkla-Bafra Çarşamba Havza
On dokuz Mayıs Kavak-Lâdik yetişir hıza
Salıpazarı Terme-Tekkeköy Vezirköprü
Yakakentim son durak-ister koş ister yürü
Büyükşehir denmekte-o statüsü öyle
Çalışır çabalarlar-akşam sabah ve öğle
Atakum Canik Gazi-İlkadım ve Atakent
Altınkumla Çatalçam-Taflan ve Kurupelit
Yeşilkenti unutma-konuşur tane tane
Evleri apartmanı-durular hane hane
965 köy-il hudutlarında
215 yeri-ayrı ayrıdır oda
Bütün bakanlıkların-taşra teşkilatları
Samsunda bulunmakta-bunlar canların varı
İlimiz uzun yıllar-o Hıristiyanların
Biliniz merkeziydi-hep hükümdü onların
Tevhid-i Tedrisatla-böylelikle kapandı
Ne ismi ne de cismi-kalmadı hiçbir adı
1912-Darül Eytam Okulu
1925-liseye döndü yolu
1 Kasım 28-o Latin Alfabesi
Bilin kabul edildi-sevindi talebesi
Bütün ders kitapları-bastırıldı yeniden
Öğrenmeye başladı-bütün canlar aniden
Devlet ile vatandaş-hep işbirliği ile
Bugünkü seviyeye-geldi bitti bu çile
İl Millî Eğitimi- öğretim eğitimi
Tamamen yürütmekte-bunu bilin siz emi
Hep okullarımızda-can öğretmenlerimiz
Etrafa ışık saçar-evet güzel yerimiz
Devlet kaynaklarını-yaptı cana seferber
Yatırımlar yapılır-söze uyar bütün er
Birçok hayır kurumu-yurtları pansiyonu
Hizmete açmışlardır-artar yoktur hiç sonu
Eğitim hizmetleri-örgün yaygın eğitim
Biliniz uygulanır-öğrenmeli veren kim
1975-evet 1 Nisan Günü
Şu Bafra Karayolu-hatırlatıyor dünü
Canım üniversite-bu tarihte kuruldu
6 bin dönüm toprak-iş üstünde duruldu
İktisadi yönünü-sizlere anlatalım
Kalp vücut ve ruhları-şiirle çınlatalım
Fırsat ve imkânları-hepten zorlamaktadır
Belki 19 Mayıs-Atatürkten kalan sır
1970ten- sonra müesseseler
Kurulmaya başlandı-hep bellidir hisseler
Sanayi ve zirai-ticaret kaynakları
Verimi artırmakta-işi bırakmaz yarı
Yerel el sanatları-duy yok olmak üzere
Teknolojik gelişme-çoğalıyor ha bire
Halı kilim ve zembil-çömlekçilik ve hasır
Taş işçiliği çorap-kumaş oya ve bakır
Bez dokumacılığı-abacılık saraçlık
Heybecilik su kabı-boduç ve tahta beşik
Hepsi de yaşasınlar-kaybolmasınlar sakın
Devletim işadamı-o farları siz yakın
Şu doğum âdetleri-bebeğin çeyizleri
Zıbın tulum giyecek-kalplerde vardır yeri
Örülür kıyafetler-kazak şapka ve patik
Bebek battaniyesi-beşikler bir de yelek
Hamilelik dönemi-onun âdeti vardır
Makas ile bıçağı-bütün canlara kârdır
Şu bıçak kasaplığı-makassa terziliği
Simgelemektedir bil-gerçektir bu dileği
Doğumda ebelere-vazifeler düşmekte
Sancı olduğu zaman-gidilir hemen öte
Bebek doğar kordonu-makas ile kesilir
Yıkanır ve sarılır-suyla akıtılır kir
Bebek kırk gün içinde-kundaklanır daima
Hastalıklara karşı-sebep olunmaz gama
Yüzü açılmamalı-söylenir olur arsız
Boş beşik sallanılmaz-karnı ağrır oğul kız
İsim verme gelenek-Samsun ve çevresinde
Koymaktadır biliniz-anne baba ve dede
Emine Fatma Ayşe-Ahmet Mehmet Hüseyin
Genellikle isimler-böyledir anne beyin
Bebek doğduktan sonra-yapılmakta töreni
Yatırılır yatağa-çocuğa göre eni
6R11; 9 ay sonra-dişi çıkmaya başlar
İlk gören hediyeyi-alır yükselir başlar
Gelenekler çeşitli-muska yazdırma adak
Hocaya okutmalar-adamalar iyi bak
Nazar değme inancı-evet biliniz yaygın
Tırnağı kesilmeden-el cebe girer baygın
Bil sünnet geleneği-farklı farklı değişik
Eğlence düzenlenir-çocuğun gününde ilk
Kirvelik önemlidir-külfet ve masrafları
Sanal akrabalıklar-masraflar olur yarı
Yatağı hazırlanır-halılar cibinlikler
Tüller ile balonlar-üstte durur bayraklar
Atlar ve arabalar-onlarla hemen yola
Gezip eğlendirilir-hep olunur kol kola
Mevlid-i Şeriflerde-yemek ile hediye
Bilin iş düşmektedir-baba nine anneye
Askerlik çok önemli-ilk askerlik şubesi
Muayene edilir-biliyor talebesi
Piyade ve Jandarma-Komanda ve Bahriye
Topçu bölüklerine-ayrılır sormaz niye
Uğurlama töreni-toplanır kolu komşu
Otobüs ile turlar-başlar böylece koşu
Yurt görevini yapan-o genç evine döner
Aileler sevinir-yanar ışık ve fener
Başörtüsü ve kına-dağıtılır o yerde
Çay şeker ile lokum-uzatmaktadır vade
Düğün gelenekleri-burada çeşit çeşit
Söz kesme nikâh nişan-erkek kız yapar akit
Yavaş yavaş tükendi-evet beşik kertmesi
Sevindirir herkesi-bu işlerin bitmesi
Çağına giren gençler-beğenirler kızları
Annesini gönderir-çok fazladır hızları
Görücü gönderilir-sorup soruşturulur
Anlaşırsa aile-ilk çatısı kurulur
Söz kesimi yapılır-nişan düğün tarihi
İyice belirlenir-bu işler olur sahi
Başlık parası vardır-kaldırılmalı hemen
Topluca sorumluyuz-bu işten sen ve ben
Söz şerbeti içilir- yenir kuru yemişler
Bu durum güzelleşir-canlar daima işler
Nişan hazırlıkları-başlatılır önceden
Erkek tarafı yapar-hem sabah ve geceden
Dini nikâh yapılır-sağlamlaşır aile
Kız ilk adımı atar-evden başka bir ele
Çeyiz serimi vardır-görülür komşularca
Az kaldı tütecektir-başka evde bir baca
Herkes hemen çağrılır-verilir davetiye
Düğüne ulaşanlar-getirirler hediye
Kedi pençesi yüksük-burmalı ve kuşgözü
Dilberdudağı ele-kına yakılış sözü
Düğün günü önceden-ilk kararlaştırılır
Erkenden kalkılarak- önce eve varılır
Etli pilav ve hoşaf-tatlı pilav ve keşkek
Sofralara serilir-ağza koyulur tek tek
Bu işler esnasında-çeşitli uygulama
İki taraf da yapar-zevk verilir o hama
Giyim güreş hediye-hele de post yarışı
Birlik aşkı sağlanır-böylece tutar aşı
Gelini almak için-çeşitli eğlenceler
Erkek evi kız evi-zora sokulur o er
Hep gelinin evine-gidilir birlik ile
Evden çıkartmak zordur-damadı sarar çile
Yüksek dal parçasına-asılır bir yumurta
Onu vurmak gerekir-kabul edilmez hata
Kızın o sandığına-oturur büyük kardeş
bahşişini alır-elli ya da yetmiş beş
Gelinin ayağına-bir bakır kap vurulur
Uğur diye bilinir-oluşturur büyük sur
Şu bahçe kapısını-kapatırlar iyice
Zarfı aldıktan sonra-ortadadır netice
Damattan önce haber-yetişir o eve tez
Haberci para alır-bu durumu anla sez
Gelin araçtan inmez-çağrılır anne baba
İnek koyun olursa-gerekir biraz çaba
Hayvanın kulağına-işareti konulur
Gelin eve girmeden-şu testiyi yere vur
Gelin girer mutfağa-karıştırır çorbayı
Evi bereketlenir-gerektirir çabayı
Tekrar imam nikâhı-bu evde tazelenir
Damat kalbur kaldırır-birlikte yemek yenir
Erkek çocuk verilir-gelinin kucağına
Kısır olmasın diye-dikkat eder her ana
'Askı Asma Töreni'-damat boynuna havlu
Asılınca silkeler- iş olur dolu dolu
Güvey getirme günü-o yatsı namazıyla
Bu iş o zaman olur-böyle koyulur yola
Hep evin kapısında-güvey çevik olmalı
Yumrukları yer hemen-bunu iyi bilmeli
İki rekât namazda-Rabbe dua edilir
Mutlu bahtiyar olur-ileriye gidilir
Güvey hamama gider-başlar duvak töreni
Hemen yufka yapılır-ortaya konur teni
Kız tarafı komşuya-derhal verilir haber
İlk törene gelirler-anne baba çocuk er
Düşmanların şerrinden-hemen korunmak için
Gelin derhal bağlanır-sorulmaz nasıl niçin
Üç İhlâs okuyarak-anahtarla o kilit
El ile kapatılır-asla beklenmez davet
Düğünden on gün sonra-kız damadı yemeğe
Çağırır aileyi-gerek vardır emeğe
'Kavun Yedilik'-denir-hazırlanır bohçalar
Eğlence düzenlenir-daha birçokları var
Bir hafta sonra erkek-kız tarafını hemen
Yemeğe davet eder-haber verilir erken
'Ters Gece' denir buna-böyle mutlu geceye
Konuşulur birlikte-söz düşer anne beye
Son günlerde değişti-il ilçede düğünler
Davetiyeler ile-davet ediliyor er
Nişan düğün sünnetler-düğün salonlarında
Her şeyi bitirirler-damat kız durur yanda
Dondurma limonata- pasta dağıtılıyor
Müzik eşliğinde dans-nerededir diye sor
Arabayla tur atma-hemen oluyor gezme
Kapının eşiğinde-olur yumurta ezme
Trafik kazasıyla-karşılaştıklarında
Dinimizin gereği-ne var bakılır canda
Ölüm hâlinde ise-Tevhit ya da Şahadet
Devamlı okunmakta-gelir hemen anne cet
Gözleri yumdurulur-çenesi kapatılır
Sırt üstü yatırılır-elbise çıkartılır
Karnı üstüne demir-ya bıçak ya da makas
El yana uzatılır-evde başlar böyle yas
Akraba çocuğuna-o an salınır haber
Otobüs uçaklarla-hep gelinir beraber
Tahta sedir divana-evet kıbleye doğru
Öylece yatırılır-sorulmaz asla soru
İmam ölüyü yıkar-havluyla kurulanır
Kefen gömleği giyer-canları ezer kahır
Evet son bir kez daha-hep bakılır mevtaya
Bu işler düşmektedir-anne çocuk ve baya
Omuzlar üzerinde-önce cami mezarlık
Kollar semaya kalkar-titrer o anda ilik
Elle toprak serpilir-atılır teker teker
İlk üstü kapatılır-toplulukla beraber
Turizm insanları-bir yerden başka yere
Araçlarla taşıtır-geçilir ırmak dere
Değerlendirilmeli-ekonomik kültürel
Önce sosyal açıdan-verilmeli buna el
Turizm ülkelerin-hepten kalkınmasında
Büyük bir yer tutmakta-illerde ve her yanda
Bacasız sanayidir-fazla külfeti yoktur
İnsanlara yaptırır-sıra ile güzel tur
Canları harekete-yönelten iç ile dış
Değerlendirilmeli-tarih kültür spor iş
Dinlenme ve eğlence-sağlık ile ziyaret
Dış faktörler tanıtma-reklâm tanıtımı et
Samsunun zenginliği-yeşili güzelliği
Gerçekten de fazladır-budur o özelliği
Tarihi yer kültürü-höyük ve tümülüsler
Camiler türbeleri-çeşme müze gelin der
Doğal sit alanları-hamam ve yapıları
İnsanları çekiyor-apartman kapıları
Hepsi Samsuna göre-hep turistleri çeker
Araba otobüsler-gelinir teker teker
R16; Merkez ilçenin halkı-Milattan öncesinde
3500 yılları-Gaskalı anne dede
Mert Irmağı yanında-Sosyal Meskenler yanı
Burada hüküm sürmüş-çeşit çeşit insanı
Milattan öncesinde-Miletliler ticari
Samsunda hayat sürmüş-yaşayan bütün eri
Cedit Mahallesinin-bulunduğu o bölge
En önemli kapısı-yaşar teyze ve yenge
Milattan öncesininR11; 280 Yılı
Duy Pontus Krallığı-kuruldu aştı yolu
Mithridates Dönemi-en parlak bir zamanı
Tarihlere geçmiştir-böyledir orda anı
Tapınaklar saraylar-ev liman tersaneler
Zeytinlik bahçeleri-ev binalar haneler
Romalılar Pontusu-uğrattılar bozguna
Ünlerini yaydılar-böylelikle dört yana
395 Yılı-Roma İmparatorluk
İkiye bölününce-Bizansa aktı oluk
Justinianus Devri-tamamen geliştiler
Piskoposluk Merkezi-oldu budur ilk haber
Bütün Cenevizliler-ticareti hep ele
Böylece geçirdiler-öğrenip bile bile
Samsunumun Limanı-böyle arttı önemi
Sultan Keykavus ile-Keykubatın dönemi
Bu dönemde Samsunun- İl Merkezi gerçekten
'Müslüman-Gayrimüslim'- bilmelidir bunu ten
'Kara ve Gâvur Samsun'-Müslimlerin o ismi
Kuzey-Batıda idi-kitaba geçti resmi
Anadolu Selçuklu- Devleti yıkılırken
Canike Başkent oldu-Müslüman Samsun erken
R16; 1645te-O Evliya Çelebi
Samsunumuza geldi-gördü anne ve abi
Şöyle anlatmaktadır-o an Samsunumuzu
Taştan yapılmış kale-bilmem kaldı mı tozu
Gemicilik ve kendir-lezzetli bağ suyundan
Yaban üzümü armut-bahseder turşudan can
Gene bir başka seyyahR11; 1701 Yılı
Anlatır Tournefort-yazar böylece eli
Bu günkü merkez ilçe-köy olarak niteler
İngiliz J Macdonald-kitabında verdi yer
1814te-şirin güzel denizi
2000 nüfusu var-ilgilendirir bizi
Osmanlı Devletinde-idari yapılanma
Tabi oldu Samsunum-cesaret verdi hama
Rumiye-i Suğranın-şu Beylerbeyliğinin
Bir vilayeti idi-haberin var mı senin
6 ilçesi vardı-Karadeniz Limanı
İkinci derecede-oldu bilir insanı
Sakin hayatı vardı-tersane asker sivil
Orda bulunuyordu-öğren önce bunu bil
Rum Pontus Devletiyle-bozuldu yaşayışı
Rumların sayesinde-gözde görüldü yaşı
Samsun Trabzon Ordu-Giresun ve Amasya
Bölücü faaliyet-eziyet etti baya
19.YüzyılR11; 20. Yüzyıl başı
İyice azıttılar-zehir ettiler aşı
1.Dünya Harbi-İtilaf Devletinin
Desteğini aldılar-kustular bizlere kin
Acılar katliamlar-Çarlık Rusyadan silâh
Alarak saldırdılar-bize çektirdiler ah
İngilizler Rumlara-tüfekleri dağıttı
Şer halkası oluştu-böyle bozuldu çatı
Göçmen adı altındaR11; 25 bin kişiyi
Kattılar saflarına-vurdular anne beyi
Merkez ilçe içinde-kundaklama öldürme
Yaralama çoğaldı-oldu haneye girme
1919-İngilizler Hintliler
Dört bin kişilik kuvvet-Samsunda kapladı yer
Sokak ile caddeler-tepeden tırnağa dek
Pontusçu Rum Çetesi-ev yanında tuttu bek
Bir şeyler yapılmalı-olmalı hayat hakkı
Bütün canlar birlikte-söylemeliydi Hâkkı
Karanlık bulutların-çöktüğü o ruh hâli
Bozulmaya başladı-kaldıramadık eli
Mutlu gelişme oldu-Tuğgeneral Kemalim
Müfettişliği aldı-sevinç duydu hep İL im
Yaptı çalışmaları-İstanbula bildirdi
Samsunu yönlendirdi-onla murada erdi
Hürriyet bağımsızlık-meşalesi tutuştu
Havza Amasya Sivas-sıkıntı sardı puştu
Erzurumla birlikte-hele 23 Nisan
1920de-Meclis açıldı yaman
Dört yıl süren bir savaş-düşmandan temizlendi
'Ya İstiklâl Ya Ölüm'-yurdu kurtardı kendi
Samsundaki o Rumlar-hemen Yunanistana
Birlikte gönderildi-huzur geldi hep cana
Ankara Sinop Ordu- Merkez İlçe ortası
Birleştiği noktada-onun o haritası
Doğusunda Tekkeköy-Batısında Baframız
19 Mayıs Kavak-yaşar anne baba kız
Engebeli arazi-üzerinde yapısı
Hemen sahilden başlar-bil açıktır kapısı
Yüksek yeri Toraman- 125 metre bak
Çadır Tepe 110dur-nefes al gitsin ayak
Karadeniz iklimi-burada hüküm sürer
Havası ılımandır-yüreklerde tutar yer
Yazlar sıcak ve ılık-bilin geçer yağışlı
Don olayı bulunmaz-hepsi yurdumun balı
Yeşili epey fazla-plânlı çalışmalar
Büyükşehir beldeler-daha birçokları var
Çam gürgen meşe söğüt-akasya ağaçları
Yüksek kesimlerdedir-sevindiriyor darı
Ulaşım bakımından-var üç ana unsuru
Kara ve deniz yolu-demiryoludur suru
Trafik hareketli-yurdumun her yanına
Ulaşması kolaydır-huzur veriyor cana
Otogar hizmet verir-gemiler uğrak yeri
Yurt içi ve yurt dışı-ya ileri ya geri
Tren Garı Sivasa-bağlantılı olarak
Vatandaşım ulaşır-bize verirsiniz hak
19 Yüzyıl-nüfusça küçük bir yer
4R11; 5 bin civarında-tarih bize böyle der
Tütün buharlı gemi-arttırmıştır verimi
Hamleleri yaşandı-bunlar bilinsin emi
Merkez ilçe nüfusuR11; 2000 sayımında
435Bindir-burdan yükselir seda
362 Bin-bulunuyor Merkezde
73 bini köyde-yaşar anne ve dede
Eğitim ve öğretim-Millî Eğitim kutsal
Yürütülmekte bilin-onun ile mutlu kal
Müdür yardımcı şube-teftiş kurulu vardır
Hepsi hizmet veriyor-taşırlar büyük sabır
Şu anda göç veriyor-kültürel ile sosyal
Özellikler gösterir-sıkıntıda bütün hâl
3 tane güzel müze-bir büyük kütüphane
'Kültür Sarayı' vardır-bilir apartman hane
Kaçamak mısır çorba-baklalı yaprak dolma
Pırasa salmasıyla- zevk verir yiyen hama
Peynir söndürmesiyle-yanıcı kaypancağı
Mutfak ürünleriyle-coşturur bütün sağı
Yeraltı ve yerüstü-zenginlikleri bilin
Üretim hizmet aşkı-ön taraflara gelin
Ticaret ve Sanayi- Odası ekonomi
İyice yön vermekte-biliniyor dönemi
Zirai ürünleri-hele zirai mamul
El emeği göz nuru-çalışıyor bilin kul
Ukrayna Gürcistana-yapılır ihracatı
Almanya ile Rusya-oluşturuyor çatı
Tarihi ve turistik-önemlidir yerleri
Sizlere veriyorum-şiirimle haberi
Antik höyük Tümülüs-yerleşim alanları
Çalışalım Samsunum-bizlere kalsın kârı
Cehalet sıkıntıyı-birlik aşkı yok eder
Önemi kavranırsa-can yolda rahat gider
Seslenişim herkese-şiiri okuyana
Mutluluk esenlikle-kalpleri dokuyana
El ele verilirse aşılır bütün setler
Durmadan çağa gider-çalışan cemiyetler
Anlayan ve okuyan-gel birleştir elleri
Samsundan güneş doğdu-konuşturun dilleri
Yazılan bu dörtlükler-Samsunun tarihinden
Oku çocuklar gençler-sorumlusun bundan sen
Öğretmen Hasan yazdı-okudu tarihini
Siz de ön safa gelin-ortaya koyun teni
'Samsun İller Sultanı'-sev ve koru Samsunu
Ruhlarda yüreklerde- yaşatmalıyız onu
HASAN SANCAK
ALAÇAMLI HALK ŞAİRİ
REKLÂM YAZARI
(EĞİTİMCİ-GAZETECİ)
( GEZİLERE ARAÇ TEMİN EDİLİR )
Eğer Beğendiyseniz Bizi Takip Etmeyi Unutmayın! Esen kalın..
0 yorum: